ท่าบริหารหลังการนวดแบบแพทย์แผนไทยประยุกต์

(โดย อาจารย์ ณรงค์สักข์  บุญรัตนหิรัญ)

ท่าบริหารคอ
1. นั่งบนเตียงหรือม้านั่ง
2. แขนข้างหนึ่งอยู่ข้างลำตัวชิดต้นขา งอข้อศอกเล็กน้อย พร้อมกับยึดตึงขอบม้านั่งไว้
3. แขนอีกข้างหนึ่งชูขึ้นเหนือศีรษะ โดยงอข้อศอกเป็นมุมฉาก พร้อมกับกำมือ
4. ออกแรงดึงมือตามข้อ 2 พร้อมกับกำมือตามข้อ 3 พร้อมกันประมาณ 1 อึดใจ แล้วคลายแขนและมือทั้ง 2 ข้าง

(ดูรูปประกอบ)

   - เลื่อนมือที่ยึดขอบม้านั่งให้ห่างออกจากตำแหน่งเดิมประมาณ 1 ฝ่ามือ แล้วทำซ้ำเหมือนเดิม ตามข้อ 1
   - เลื่อนมือที่ยึดขอบม้านั่งออกไปอีกประมาณ 1 ฝ่ามือ แล้วทำซ้ำเหมือนเดิม ตามข้อ 2
   - บริหารอีกข้างหนึ่ง ตามขั้นตอนข้อ 1, 2 และ 3

(ดูรูปประกอบ)

คำแนะนำ
1. ถ้าเอียงคอแล้วหูไม่ติดไหล่ หรือเมื่อเงยหน้าแล้วไม่เห็นเพดานเหนือหัว ไม่แนะนำให้ทำท่าบริหารนี้ อาจเกิดอันตรายได้
2. หลังจากทำท่าบริหารดังกล่าวแล้ว ห้ามทำการบิด ดัด สลัดแขนและคอ
3. ท่าบริหารนี้ ทำทุกวัน เช้า-เย็น ข้างละ 3 รอบ

 (ดูรูปประกอบ)

ท่าบริหารหัวไหล่ ข้อศอก ข้อมือ และนิ้วมือ
มีท่าบริหาร 2 ท่า สำหรับใช้บริหารคู่กัน คือ
1. ท่าดึงแขน 3 จังหวะ
2. ท่าเท้าแขน 3 จังหวะ

วิธีบริหาร ท่าดึงแขน 3 จังหวะ
1. ผู้ป่วยนั่งบนเตียงหรือม้านั่ง ใช้มือข้างที่เจ็บบริหาร โดยดึงขอบม้านั่ง งอศอกเล็กน้อย ข้อมือตรง ออกแรงดึงนานประมาณ 1 อึดใจ แล้วคลายมือออกช้าๆ
2. เลื่อนมือที่เท้าแขนให้ห่างออกไปอีก 1 ฝ่ามือ แล้วทำซ้ำตามข้อ 1
3. เลื่อนมือที่เท้าแขนให้ห่างออกไปอีก 1 ฝ่ามือ แล้วทำซ้ำตามข้อ 2

(ดูรูปประกอบ)

วิธีบริหาร ท่าเท้าแขน 3 จังหวะ
1. ผู้ป่วยนั่งบนเตียงหรือม้านั่ง ใช้มือข้างที่เจ็บบริหาร โดยการเท้าลงบนม้านั่งให้แขนชิดลำตัว ข้อศอกเหยียดตรง แล้วโถมทิ้งน้ำหนักตัวลงไปที่ฝ่ามือ
2. เลื่อนมือที่เท้าแขนให้ห่างออกไป 1 ฝ่ามือ แล้วทำซ้ำตามข้อ 1
3. เลื่อนมือที่เท้าแขนให้ห่างออกไป 1 ฝ่ามือ แล้วทำซ้ำตามข้อ 2

(ดูรูปประกอบ)

คำแนะนำ

1. ถ้าไม่สามารถเอามือเท้าเอวได้อย่างปกติ ไม่แนะนำให้ทำท่าบริหารนี้ อาจเกิดอันตรายได้
2. หลังจากทำท่าบริหารนี้แล้ว ห้ามทำการบิดดัด สลัดแขน ทำท่าบริหารดึงแขน 3 จังหวะ และเท้าแขน 3 จังหวะนี้ทุกวัน เช้า-เย็น

ท่าบริหารอาการปวดหลัง ปวกเข่า
วิธีบริหาร
1. ยืนกางขาให้ใกล้เคียงกับความกว้างของหัวไหล่ตัวเอง และหาที่ยึดเกาะให้มั่นคง

(ดูรูปประกอบ)

2. ค่อยๆ ย่อตัว ย่อก้นลง ให้ก้นถึงส้นเท้า โดยไม่เขย่งปลายเท้า

(ดูรูปประกอบ)

3. ทำท่าบริหารต่อจากข้อ 2 โดยค่อยๆ ยกตัวขึ้น โดยให้หัวเข่างอเป็นมุมฉาก ส้นเท้าติดพื้นนิ่งนาน 1 อึดใจ แล้วค่อยๆ หย่อนก้นลงเพื่อเตรียมพร้อมตามข้อ 2

(ดูรูปประกอบ)

คำแนะนำ
1. ถ้านั่งยองๆ ลงถึงพื้นไม้ไม่ได้ ไม่แนะนำให้ทำท่าบริหารนี้ อาจเกิดอันตรายได้
2. หลังจากทำท่าบริหารนี้แล้ว ห้ามทำการบิด ดัด สลัดขา
3. ทำท่าบริหาร เช้า-เย็น ทุกวัน ครั้งละ 3 เที่ยว

ท่าบริหารอาการปวดหลัง ปวดขา และปวดข้อเท้า
วิธีบริหาร
1. ยืนตัวตรง หาที่ยึดเกาะให้มั่นคง

(ดูรูปประกอบ)

2. งอขาข้างที่ไม่เจ็บขึ้น ขาอีกข้างยืนเน้นข้อเข่าให้ตรง

(ดูรูปประกอบ)

3. เขย่งส้นเท้าขึ้นให้นานประมาณ 1 อึดใจ แล้ววางเท้าลง

(ดูรูปประกอบ)

คำแนะนำ
1. ถ้าเขย่งเท้าขึ้นไม่ได้ ไม่แนะนำให้ทำท่าบริหารนี้ อาจเกิดอันตรายได้
2. หลังจากทำท่าบริหารนี้แล้ว ห้ามทำการบิด ดัด สลัดขา
3. ทำท่าบริหาร เช้า-เย็น ทุกวัน ครั้งละ 5 เที่ยว

ที่มา: คลินิกอายุรเวทแพทย์แผนไทยประยุกต์ มูลนิธิฟื้นฟูส่งเสริมการแพทย์ไทยเดิมฯ